Standard Practice for
In-Service Monitoring of Lubricating Oil for Auxiliary Power
Plant Equipment
فعالیت های استاندارد مربوط به مراقبت وضعیت روغن های معدنی توربین های بخار و گاز
برای طراحی CM بر مبنای آنالیز روغن، مراحل زیر می بایست طی شود:
• تعیین اهداف برنامه
• انتخاب ماشین آلات مشمول در برنامه
• انتخاب محلهای نمونه گیری و تدوین دستور العمل نمونه گیری استاندارد
• تعیین تستهای مورد نیاز و بازه زمانی نمونه گیری
• تدوین دستورالعملهای کاری و فرمتهای گزارش دهی
• اجرای برنامه مطابق با سیکل CM
هنگام طرح ریزی و اجرای برنامه، نکات زیر را مد نظر داشته باشید؛
هدفگذاری:
دقت داشته باشید که باید از ابتدای کار مشخص شود که هدف از اجرای برنامه آنالیز روغن چیست؟ برخی اهداف مد نظر عبارتند از: تشخیص به موقع فرسایش غیرعادی در داخل ماشین، کنترل آلودگی روغن به عنوان یک علت مهم خرابی ماشین آلات، کنترل خواص روانکاری روغن، طراحی برنامه تعویض روغن بر اساس وضعیت آن، طراحی برنامه جامع روانکاری و ... .
انتخاب ماشین آلات
در مورد اینکه برای چه نوع ماشین آلاتی آنالیز روغن اهمیت دارد،
محل نمونه گیری:
نمونه گیری از محل مناسب و به روش صحیح، یکی از المانهای اساسی و بسیار مهم برنامه است. نمونه روغن در واقع حامل اطلاعات ارزشمند درباره وضعیت روانکار و وضعیت داخلی ماشین به حساب می آید. برای آشنایی بیشتر با محلهای صحیح نمونه گیری در حالتهای مختلف، منتظر مطالبی که در آینده به وبلاگ اضافه خواهد شد، باشید.
روش نمونه گیری:
درباره اهمیت نمونه روغن به عنوان حامل اطلاعات، پیش از این بحث شد. لذا چنانچه نمونه به شکل صحیح و از محل مناسبی أخذ نشود، اعتبار کل برنامه زیر سؤال خواهد بود. درباره روشهای نمونه گیری صحیح، در آینده مطالبی را خواهید خواند.
تعیین تستهای مورد نیاز:
درباره انواع مختلف تستهایی که بر روی نمونه روغن قابل انجام هستند، شایان ذکر است برای انتخاب تستهای مورد نیاز برای هر تجهیز یا ماشین تحت مراقبت، می توان از استانداردهای موجود و یا توصیه های ارائه شده توسط آزمایشگاه های معتبر روغن بهره برد. ضمن اینکه این موضوع به هدفهای تعیین شده برای برنامه آنالیز روغن نیز بستگی دارد.
تعیین بازه زمانی نمونه برداری:
این أمر با لحاظ کردن فاکتورهایی همچون: اهمیت و حساسیت ماشین از نقطه نظر تولید، سرعت کاری و میزان بار وارد به آن، هزینه های خرابی و تعمیر ماشین و ... بستگی دارد. در این مورد نیز استفاده از استانداردها و توصیه های آزمایشگاه های معتبر پیشنهاد می گردد.
مطابق با تعریف، مدار موتور کلیه المانهای در ارتباط با الکتروموتور را در بر می گیرد. این المانها از باس تغذیه برق موتور که وارد MCC (Motor Control Center) می شود آغاز شده و به خود الکتروموتور ختم می گردد.
به طور کلی خرابی های محتمل در مدار موتور به 6 ناحیه (Fault Zone) تقسیم بندی می شود که عبارتند از:
استاتور
روتور
فاصله هوایی
عایق
مدار قدرت
کیفیت توان
البته این گروه از تستها صرفاً شامل یکسری تستهای الکتریکی می شود و لذا آنالیز مدار موتور (Motor Circuit Analysis) یکی از اجزاء برنامه نگهداری و تعمیرات پیش بینانه/ پیشگویانه الکتروموتورها به شمار می رود. تکنیکهایی همچون آنالیز ارتعاشات، ترموگرافی، آنالیز آلتراسونیک و ... برای تکمیل برنامه ضروری هستند.
بر اثر انواع تنشهای وارده به استاتور (تنش مکانیکی، الکتریکی، حرارتی و تنشهای ناشی از آلودگی محیط) استاتور همواره در معرض آسیب دیدگی است.
برخی از پتانسیلهای خرابی عبارتند از:
- اتصال حلقه به حلقه
- اتصال حلقه به زمین
- اتصال فاز به فاز
برخی از تستهایی که برای تشخیص عیب استاتور به کار می روند:
- اندازه گیری اندوکتانس و محاسبه ضریب نفوذپذیری هسته
- اندازه گیری و محاسبه نامیزانی امپدانس سیم پیچ استاتور
- بررسی تقدم و تأخر فاز جریان و ولتاژ
10 درصد از خرابی های الکتروموتورها مربوط به روتور است. این خرابی ها شامل شکستگی روتور بارها، وجود عیب در اتصال روتور بارها به رینگ انتهایی و ... می شود.
تستهایی که برای عیب یابی روتور انجام می شوند:
- آنالیز جریان راه اندازی
- تست نفوذ روتور (Rotor Influence Check)
- آنالیز فرکانسی جریان (MCSA)
در زیر تصویری از یک روتور بار شکسته را می بینید:
نامیزانی فاصله هوایی منجر به افزایش ارتعاشات موتور به علت برهم خوردن توازن میدان مغناطیسی می شود. همچنین در این شرایط احتمال برخورد روتور و استاتور نیز وجود خواهد داشت.
تستهایی که برای تشخیص فاصله هوایی نامتقارن به کار می روند:
- آنالیز فرکانسی جریان (MCSA)
- تست نفوذ روتور (Rotor Influence Check)
خرابی عایق یکی از علتهای اساسی fail کردن الکتروموتورها به شمار می رود.
گاهی اوقات بروز اشکال در مدار قدرت، منجر به عملکرد نامناسب موتور می شود، بدون اینکه اشکالی در خود موتور وجود داشته باشد. در زیر تصویر نوعی مدار قدرت موتورهای الکتریکی را مشاهده می کنید:
برخی تستها در این گروه، عبارتند از:
- اندازه گیری مقاومت فاز به فاز
- محاسبه نامیزانی مقاومتی (Resistive Imbalance)
نامیزانی ولتاژ اعمال شده بر موتورهای 3 فاز، رابطه نزدیکی با حرارت تولید شده در آن دارد. برای مثال 3.5 درصد آنبالانسی ولتاژ منجر به افزایش 25 درصدی دمای سیم پیچ می شود.
برخی تستها عبارتند از:
- اندازه گیری و محاسبه THD (اعوجاج کلی هارمونیکی)
- اندازه گیری ولتاژ فاز به فاز
- محاسبه crest factor
- منحنی Phasor
- محاسبه نامیزانی ولتاژ، جریان و مقاوت
