مطابق با تعریف، مدار موتور کلیه المانهای در ارتباط با الکتروموتور را در بر می گیرد. این المانها از باس تغذیه برق موتور که وارد MCC (Motor Control Center) می شود آغاز شده و به خود الکتروموتور ختم می گردد.
به طور کلی خرابی های محتمل در مدار موتور به 6 ناحیه (Fault Zone) تقسیم بندی می شود که عبارتند از:
استاتور
روتور
فاصله هوایی
عایق
مدار قدرت
کیفیت توان
البته این گروه از تستها صرفاً شامل یکسری تستهای الکتریکی می شود و لذا آنالیز مدار موتور (Motor Circuit Analysis) یکی از اجزاء برنامه نگهداری و تعمیرات پیش بینانه/ پیشگویانه الکتروموتورها به شمار می رود. تکنیکهایی همچون آنالیز ارتعاشات، ترموگرافی، آنالیز آلتراسونیک و ... برای تکمیل برنامه ضروری هستند.
بر اثر انواع تنشهای وارده به استاتور (تنش مکانیکی، الکتریکی، حرارتی و تنشهای ناشی از آلودگی محیط) استاتور همواره در معرض آسیب دیدگی است.
برخی از پتانسیلهای خرابی عبارتند از:
- اتصال حلقه به حلقه
- اتصال حلقه به زمین
- اتصال فاز به فاز
برخی از تستهایی که برای تشخیص عیب استاتور به کار می روند:
- اندازه گیری اندوکتانس و محاسبه ضریب نفوذپذیری هسته
- اندازه گیری و محاسبه نامیزانی امپدانس سیم پیچ استاتور
- بررسی تقدم و تأخر فاز جریان و ولتاژ
10 درصد از خرابی های الکتروموتورها مربوط به روتور است. این خرابی ها شامل شکستگی روتور بارها، وجود عیب در اتصال روتور بارها به رینگ انتهایی و ... می شود.
تستهایی که برای عیب یابی روتور انجام می شوند:
- آنالیز جریان راه اندازی
- تست نفوذ روتور (Rotor Influence Check)
- آنالیز فرکانسی جریان (MCSA)
در زیر تصویری از یک روتور بار شکسته را می بینید:
نامیزانی فاصله هوایی منجر به افزایش ارتعاشات موتور به علت برهم خوردن توازن میدان مغناطیسی می شود. همچنین در این شرایط احتمال برخورد روتور و استاتور نیز وجود خواهد داشت.
تستهایی که برای تشخیص فاصله هوایی نامتقارن به کار می روند:
- آنالیز فرکانسی جریان (MCSA)
- تست نفوذ روتور (Rotor Influence Check)
خرابی عایق یکی از علتهای اساسی fail کردن الکتروموتورها به شمار می رود.
گاهی اوقات بروز اشکال در مدار قدرت، منجر به عملکرد نامناسب موتور می شود، بدون اینکه اشکالی در خود موتور وجود داشته باشد. در زیر تصویر نوعی مدار قدرت موتورهای الکتریکی را مشاهده می کنید:
برخی تستها در این گروه، عبارتند از:
- اندازه گیری مقاومت فاز به فاز
- محاسبه نامیزانی مقاومتی (Resistive Imbalance)
نامیزانی ولتاژ اعمال شده بر موتورهای 3 فاز، رابطه نزدیکی با حرارت تولید شده در آن دارد. برای مثال 3.5 درصد آنبالانسی ولتاژ منجر به افزایش 25 درصدی دمای سیم پیچ می شود.
برخی تستها عبارتند از:
- اندازه گیری و محاسبه THD (اعوجاج کلی هارمونیکی)
- اندازه گیری ولتاژ فاز به فاز
- محاسبه crest factor
- منحنی Phasor
- محاسبه نامیزانی ولتاژ، جریان و مقاوت
با سلام
با توجه به اینکه الکتروموتورها رابط میان انرژی الکتریکی و انرژی مکانیکی هستند و بخش عمده ای از کار و نیروی مکانیکی صنایع و ماشین آلات توسط الکتروموتورها تأمین میشود، میتوان گفت که الکتروموتورها جزو تجهیزات مهم و ارزشمند صنایع بشمار میروند. از اینرو تکنیکها و ابزارهای گوناگونی برای پایش وضعیت و حفاظت آنها در نظر گرفته شده است. یکی از ابزارها و تکنیکهای پایش وضعیت الکتروموتورها، بازرسی ترموگرافی یاآنالیز حرارتی آنها است. بر اساس تحقیقات، به ازای افزایش هر 10 درجه افزایش دمای موتور از حد مجاز، عمر مفید آن به میزان 50 درصد کاهش خواهد یافت. این موضوع اهمیت آنالیز حرارتی الکتروموتورها را دو چندان مینماید. به کمک تکنیک ترموگرافی، میتوانیم به نتایج جالب و ارزشمندی در زمینه آنالیز حرارتی الکتروموتورها دست یابیم. در صورتیکه بخواهیم از تکنیک بازرسی ترموگرافی برای ارزیابی وضعیت حرارتی الکتروموتورها استفاده نماییم، چند نکته مهم را باید مد نظر قرار دهیم. توجه به این نکات، علاوه بر افزایش صحت و دقت اطلاعات، موجب تشخیص زود هنگام عیوب حرارتی و سایر عیوبی که نشانه های ظهور آنها با افزایش دما است خواهد شد.
در آینده مطالب بیشتری را در این زمینه ارائه خواهم داد.
لطفاً نظرات و تجربیات فنی خود در این زمینه را به اشتراک بگذارید . . .
کتاب مقدمه ای بر نگهداری و تعمیرات پیش بینانه کتاب بسیار مفید در خصوص روشهای مختلف کاندیشن مانیتورینگ می باشد انشا الله مفید باشد . کتاب حاضر ترجمه کتاب An Introduction to predictive Maintenance اثر آقای Mobley می باشد.
دانلود کتاب مقدمه ای بر نگهداری و تعمیرات پیش بینانه
